Facebook’un gizli kast sistemi ifşa oldu: 5 milyon VIP hesap
Dünya genelinde milyarlarca kullanıcısı olan Facebook yeni bir skandalla gündemde. Kullanıcılarını kast sistemi gibi sınıflandıran sosyal medya devinin, yüksek takipçili hesapların yaptığı sorunlu paylaşımları koruduğu, sıradan kullanıcıların sorunlu paylaşımlarını hızla engelleyip hesaplarını askıya aldığı öğrenildi. Korunan paylaşımlarda yalan haberler, şiddet ve cinsellik barındıran içerikler de tespit edildi.
ABD’li ekonomi gazetesi Wall Street Journal’ın ulaştığı gizli Facebook dosyaları, Facebook’un kullanıcıları arasında bir elit zümre oluşturduğunu ve bu elit zümrenin sorunlu paylaşımlarını görmezden geldiği ve hatta koruduğu anlaşıldı.
XCHECK İLE ELİTLERE ÖZGÜRLÜK
Wall Street Journal’ın haberine göre Facebook, yüksek profilli kullanıcıların “kullanım şartnamesi”ndeki kurallardan muaf olmasını sağlayan bir yapıya sahip. Cross check ya da kısaca XCheck olarak adlandırılan yapının Türkçe karşılığı ise Çapraz kontrol.
Facebook, XCheck adlı program ile VIP listesinde yer alan milyonlarca kullanıcının herhangi bir yaptırıma maruz kalmadan dilediği paylaşımı yapmasına imkan sağlıyor. VIP sınıfına katılabilen şanslı kullanıcılar, yaptıkları paylaşımlarda yalan habere yer vermesi, şiddet ve cinsellik içeren ögeler bulundurması durumunda bile herhangi bir yaptırıma maruz kalmadan platformdaki varlıklarını sürdürmeye devam edebiliyorlar. Öte yandan sıradan bir kullanıcı söz konusu türde paylaşımlar yaptığı durumda Facebook tarafından süratle paylaşım kaldırılıyor ve ilgili hesap kısıtlanıyor.
BEYAZ LİSTEDEKİ TANIDIK HESAPLAR
Gazetenin haberine göre Facebook, VIP hesapları “Beyaz liste”de tutuyor. Bu listedeki hesaplar da herhangi bir yaptırıma uğramadan yoluna devam edebiliyor. Örneğin; dünyaca ünlü futbolcu Neymar, 2019 yılında kendisini tecavüzle suçlayan bir kadının çıplak görüntülerini Facebook’taki milyonlarca takipçisiyle paylaşmıştı. Normal şartlarda kısa sürede yaptırıma uğraması gereken paylaşım uzun süre yayında kaldıktan sonra kaldırıldı.
Wall Street Journal’ın ulaştığı denetim raporunda Neymar’ın yaptığı paylaşım için, “Konu üst düzey yöneticilere iletildikten sonra, Neymar'ın hesaplarının aktif kalmasına karar verildi. Bu da her zaman uygulanan tek yanlışta profilin kapatılması politikasına aykırı bir işlem oldu” ifadeleri yer aldı.
Ayrıca Hillary Clinton’ın pedofili çetelerinin faaliyetlerinin üstünü örttüğü ve Donald Trump’ın ABD başkanlığı döneminde ülkeye sığınmak isteyen göçmenler için “hayvanlar" ifadesini kullanması gibi başlıklar, XCheck programının koruduğu içeriklere örnek niteliğinde. Bir yandan aşı karşıtı paylaşımların da bir yaptırımla karşılaşmadan beyaz liste hesaplarınca rahatlıkla yapılabildiği görülüyor.
5 MİLYON 800 BİN KİŞİLİK VIP LİSTE
Sürekli devam eden içerik akışını yönetmek için XCheck programını kullanan Facebook, programın kapsamını 2020 yılında genişleterek 5 milyon 800 bin kullanıcıyı kapsayacak hale getirdi. Programın görmezden geldiği bu kullanıcılarla Facebook, görünmez bir kast sistemi kurmuş oldu. Facebook’un tüm kullanıcılarına uygulamayı taahhüt ettiği kurallardan muaf olan 5 milyon 800 bin kişi dilediğince paylaşım yapabilme hakkına sahip durumda.